کبد چرب (Fatty liver) يا استئاتوز واژه کلي براي اشاره به جمع شدن چربي در کبد است. وجود چربي در کبد، طبيعي مي‌باشد، اما اگر اين ميزان از چربي بيشتر از 5 تا 10 درصد وزن کل کبد شود، فرد به بيماري کبد چرب دچار شده است. کبد چرب يک بيماري درمان پذير است ولي بعضي اوقات مي‌تواند باعث اثرات و عوراض خطرناکي شود. کبد چرب معمولا نشانه و علامتي نداشته و باعث آسيبي هميشگي و برگشت پذير نمي‌شود.
وظيفه کبد بررسي هر غذايي که مي‌خوريم و هر نوشيدني که مي‌نوشيم براي تصفيه مواد خطرناک است. اگر ميزان زيادي چربي در کبد وجود داشته باشد، اين فرآيند دچار مشکل مي‌شود. در بعضي از مواقع کبد چرب باعث التهاب و يا زخم هاي کبدي مي‌شود. در شديدترين حالت کبد چرب فرد دچار نارسايي کبدي مي‌شود.
کبد چرب بيماري معمولي است و 10 تا 20 درصد افراد در ابالات متحده دچار اين بيماري مي‌باشند. اکثر موارد کبد چرب در سنين بين 50 تا 60 سال تشخيص داده مي‌شود. زمانيکه کبد چرب بدليل ساير مشکلات رخ مي‌دهد، خطرناک بوده و بايد به موقع براي درمان اقدام کرد.
انواع کبد چرب
کبد چرب به سه دسته کلي، کبد چرب غيرالکلي، کبد چرب الکلي و کبد چرب حاد بارداري تقسيم مي‌شود.
کبد چرب غيرالکلي
اين بيماري زماني رخ مي‌دهد، که کبد در شکستن چربي ها دچار مشکل مي‌شود و با جمع شدن چربي در بافت‌هاي کبد، فرد دچار کبد چرب مي‌گردد. اين بيماري با مصرف الکل مرتبط نبوده و زماني مشخص مي‌شود که 10 درصد و يا بيشتر وزن کبد حاوي چربي باشد. اين بيماري خود نيز به چند دسته تقسيم شده و در شديدترين مراحل باعث سيروز کبدي و يا زخم و سپس نارسايي کبدي مي‌گردد.
کبد چرب الکلي
اين بيماري جزء اولين مرحله‌هاي بيماري هاي کبدي مربوط به الکل است. کبد با مصرف زياد الکل صدمه ديده و قادر به شکستن چربي ها نيست. اگر فرد از مصرف الکل خودداري نمايد، اين نوع کبدچرب کم کم درمان مي‌گردد، اما در صورت ادامه به مصرف الکل فرد ممکن است دچار سيروز کبدي گردد.
کبد چرب بارداري
هرچند اين نوع از کبد چرب خيلي نادر بوده، با اين حال جمع شدن چربي در هنگام بارداري مي‌تواند خطراتي جدي هم براي مادر و هم براي جنين داشته باشد.
اين بيماري مي‌تواند باعث نارسايي کبدي، نارسايي کليه، عفونت شديد و يا خونريزي شود. هرچند دليل اين بيماري کاملا شناخته نشده اما دانشمندان معتقدند اين بيماري با هورمون هاي اين دوران در ارتباط است.
علايم اين بيماري در سه ماه سوم رخ داده و شامل حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت بالايي سمت راست شکم، زردي و کسالت عمومي گردد. زنان باردار بايد آزمايش هاي لازم را براي اطلاع از اين بيماري انجام دهند، اکثر زنان پس از زايمان شروع به بهبود مي‌نمايند.
علايم کبد چرب
کبد چرب معمولا يک بيماري خاموش است و بخصوص در مراحل اوليه نشانه‌اي ندارد. زمانيکه بيماري پيشرفت کند، مي‌تواند باعث علايم مبهمي همچون:
خستگي
کاهش وزن و يا کاهش اشتها
ضعف
تهوع
گيجي، مشکل در تصميم گيري و يا تمرکز
ساير نشانه هايي که ممکن است احساس شود شامل:
درد در مرکز و يا سمت راست قسمت بالايي شکم
بزرگ شدن کبد
در صورتيکه فرد دچار سيروز کبدي هم شود، علايم زير ممکن است رخ دهند:
احتباس مايعات
کاهش ماهيچه ها
خونريزي داخلي
زردي پوت و چشم ها
نارسايي کبدي
دلايل ابتلا به کبد چرب
يکي از شايع ترين دلايل ابتلا به کبد چرب اعتياد به الکل مي‌باشد. بعضي از داروهاي خاص و اختلالات متابوليک نيز يکي ديگر از اين دلايل هستند.
در بيشتر موارديکه فرد الکلي نيست، پزشکان دليل قطعي براي ابتلا به کبد چرب را نمي‌دانند، اما موارد زير مي‌تواند باعث کبد چرب و يا افزايش خطر ابتلا به آن شوند، اين عوامل شامل:
چاقي
ديابت نوع 2
فشار خون بالا
مصرف داروهايي همچون آسپرين، داروهاي استروئيدي، تاموکسيفن و تتراسيکلين
باداري
مسموميت
ويروس ها (ويروس هپاتيت A و ساير ويروس ها)
سوءتغذيه
کلسترول خون بالا
سندرم تخمدان پلي کيستيک
کم کاري تيروئيد (hypothyroidism)
جراحي باي پس معده
پيشگيري از ابتلا به کبد چرب
براي کاهش خطر ابتلا به کبد چرب رعايت موارد زير موثر مي‌باشند.
رژيم غذايي سالم - يک رژيم غذايي سالم حاوي ميوه، سبزيجات، غلات کامل و چربي هاي سالم مي‌تواند خطر ابتلا به کبد چرب را کاهش دهد.
حفظ وزن سالم و تناسب اندام - اگر شما چاق هستيد و يا اضافه وزن داريد کاهش وزن به ما کمک مي‌نمايد. اگر وزن مناسبي داريد براي حفظ وزن و تناسب اندام خود و جلوگيري از چاقي اقدام نماييد.
ورزش و تمرين - ورزش در بيشتر روز هاي هفته کمک کننده است، البته اگر مدتهاست ورزش نکرده‌ايد، پيش از ورزش با پزشک مشورت نماييد.
ترک الکل - در صورتيکه شما مشروبات الکلي مصرف مي‌کنيد، ترک مصرف الکل مي‌تواند از ابتلا به کبد چرب الکلي جلوگيري نمايد.
منبع: سايت پزشکي و مجله سلامتي راستينه