تنظیم آهنگ چیست و تنظیم کننده چه ظایفی را بر عهده دارد؟

به مرحله بعد از آهنگسازی در موسیقی تنظیم گفته می‌شود که در آن چیدمان سازها، جمله ‌بندی اثر و لحن نت‌ها را مشخص می کنند.

طبق تعریف اتحادیه ی موسیقیدانان آمریکا، تنظیم هنر تطبیق و بیان متفاوت نت های روی کاغذ بصورت آوایی است. بر اساس این تعاریف، یک تنظیم ممکن است شامل بیان کردن و هماهنگ کردن نت ها و حتی دخالت در اصل ملودی باشد. بنابراین، هنر تنظیم عبارت است از هارمونیک )ایجاد هماهنگی کردن ملودیک ( خوش آوا کردن ) و ریتمیک ( ضرب دار کردن ) کردن ساختار موسیقی.

 ارکسترا و تنظیم را نباید با هم اشتباه گرفت؛ در ارکسترا فقط نت ها برای موسیقی دسته جمعی هماهنگ می شوند ولیدر تنظیم  فنون ساخت ملودی نیز دخالت دارند.

تنظیم در ایران امری نوپاست. اجرای متفاوت و دل نشین چند ساز به طور هم زمان ، یکی از دستاوردهای تنظیم است. در کشور ما سابقا در اکثر اجراها نوازندگان از ابتدا تا انتها ، مشترکا یک ملودی را می نواختند. با ورود تنظیم به موسیقی ما ، تنوع در اجرا ها دیده شد و گروه های ارکسترا در ایران نیز تشکیل شدند .

ویژگی های یک تنظیم کننده که قصد دارد در نوشتن نت ها دخالت کند به شرح زیر است : باید کاملا به علم موسیقی مسلط باشد ، سازها و صدای آنها را کاملا بشناسد. تنظیم کننده خط های ملودی را می چیند یا سازها و صدا ها را ترکیب می کند ، نظمی به آهنگ می بخشد که فقدانش در هنگام نبود تنظیم کننده کاملا مشهود و قابل حس است.خلاقیت از دیگر ویژگی های تنظیم کننده است . همچین این شخص باید از توانایی شنیداری بالا برخوردار باشد.مشخص است که تنظیم کننده بود، کار دشواری است . او باید نت ها را برای هر ساز جداگانه بنویسد و آماده کند، سازها را هماهنگ کند و زیبایی آهنگ را مدیریت کند، صداها را ترکیب کند و فنون زیباسازی را بکار گیرد .تنظیم کننده می تواند سرپرست گروه نیز باشد. میتوان سازها را جداگانه تنظیم کرد و یا به صورت هماهنگ با هم . تشخیص این مسئله بر عهده ی خود تنظیم کننده است و او می تواند بر پایه دانش موسیقیایی خود و با درنظر گرفتن تعداد و توانایی نوازندگانش هر تعداد سازی که می خواهد اضافه یا حذف کند پس از اتمام ملودی، تنظیم کننده ، سازها را طبقه بندی کرده و  وسعت صدا دهی آنها را بررسی می کند. چیدمان سازها باید به نحوی باشد که بهترین نتیجه را بدهد  .در آخرین مرحله  تنظیم، نت ها به ترتیب اهمیت ساز، روی خطوط حامل بر روی کاغذ پارتیتور نوشته شده  و برای اجرا آماده می شوند. باید اضافه کرد که  تنظیم به سلیقه شخصی تنظیم کننده بستگی دارد ولی تنظیمی دلنشین خواهد بود که بر پایه اصول موسقیایی زیبایی خود را حفظ کرده باشد.